Giáo dục mầm non là gì? Các phương pháp giáo dục mầm non hiệu quả nhất

Giáo dục mầm non đóng một vai trò cực kỳ quan trọng vì đây là bước đầu tiên trong việc hình thành tư duy và phát triển của trẻ. Thế nên, giáo dục không chỉ cần tập trung vào chất lượng đội ngũ giáo viên mà còn cần phải áp dụng những phương pháp giáo dục học mầm non hiệu quả, phù hợp với đặc điểm và nhu cầu của lứa tuổi mầm non trong thời đại hiện đại. Vậy giáo dục mầm non là gì? Các phương pháp giáo dục cho trẻ em mầm non nào mang lại hiệu quả tốt nhất? Hãy cùng Mầm Non Đức Huệ tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Giáo dục mầm non là gì?

Giáo dục mầm non là chuyên ngành giáo dục có nhiệm vụ tiến hành xây dựng những lý luận và tổ chức khoa học liên quan đến quá trình giáo dục cho trẻ em trước tuổi đến trường phổ thông từ 0 – 6 tuổi. Giáo dục cho trẻ mầm non dựa trên cơ sở khoa học và tính đặc thù trong sự phát triển trẻ để xác định mục tiêu, nội dung và phương pháp giáo dục một cách khoa học để đảm bảo hiệu quả giáo dục tối ưu.

Nhiệm vụ của giáo dục mầm non

Giáo dục cho trẻ em mầm non thực hiện hàng loạt những nhiệm vụ quan trọng như:

• Nghiên cứu về mục tiêu, nội dung, phương pháp tổ chức giáo dục cho trẻ em độ tuổi từ 0 – 6 tuổi.

• Xây dựng hệ thống tất cả các nguyên tắc cơ bản trong lĩnh vực giáo dục.

• Xây dựng hệ thống quản lý giáo dục dành cho các trường mầm non.

• Tổ chức và nghiên cứu các hoạt động giáo dục trong các cơ sở mầm non.

• Tìm kiếm phương hướng nâng cao chất lượng và hiệu quả của quá trình giáo dục.

Trong bối cảnh đổi mới, giáo dục cũng đang phát triển trong giai đoạn công nghiệp hóa và hiện đại hóa, nhiệm vụ của giáo dục học mầm non trở nên đặc biệt quan trọng. Chúng ta cần thực hiện nghiên cứu và phát triển các khía cạnh lý thuyết, thực tiễn để đáp ứng yêu cầu xây dựng và phát triển giáo dục trong giai đoạn mới này.

Chương trình giáo dục mầm non quy định như thế nào?

Theo luật giáo dục 2019, điều 25 quy định cụ thể chương trình giảng dạy cho trẻ em mầm non, như sau:

• Quy định về giáo dục bậc mầm non tập trung vào các yêu cầu cụ thể cho từng độ tuổi của trẻ, bao gồm các hoạt động giáo dục, phương pháp dạy học, môi trường học tập và cách đánh giá sự phát triển của trẻ em. Các quy định này được thiết lập một cách linh hoạt, phù hợp với tình hình địa phương và từng cơ sở giáo dục mầm non cụ thể.

• Hội đồng quốc gia chịu trách nhiệm thẩm định chương trình giáo dục học mầm non, được thành lập bởi Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo. Hội đồng bao gồm các thành viên là nhà giáo, quản lý giáo dục, nhà khoa học có kinh nghiệm và uy tín trong lĩnh vực giáo dục, cùng đại diện từ các cơ quan và tổ chức có liên quan. Tất cả thành viên của Hội đồng phải chịu trách nhiệm về chất lượng và nội dung của quá trình thẩm định.

• Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ ban hành chương trình giáo dục dành cho trẻ mầm non sau khi đã được Hội đồng quốc gia thẩm định. Họ cũng quy định các tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa chương trình giáo dục, tiêu chuẩn và quy tắc lựa chọn tài liệu học tập trong các cơ sở giáo dục bậc mầm non.

• Chương trình giáo dục trẻ phải tuân theo yêu cầu cụ thể của từng độ tuổi, đảm bảo sự phù hợp với sự phát triển tâm sinh lý của trẻ em. Đối với mỗi độ tuổi, chương trình này cần bao gồm các hoạt động thích hợp, phù hợp với thể trạng và nhu cầu của lứa tuổi đó, nhằm giúp trẻ phát triển tốt nhất.

Giáo viên mầm non cần có các tố chất gì?

Ngành sư phạm mầm non yêu cầu những phẩm chất và tố chất quan trọng:

• Yêu quý trẻ: Đây là động lực quan trọng để kiên trì và thành công trong công việc. Giáo viên mầm non phải có lòng yêu thương và sự chăm sóc chu đáo để chăm sóc, giáo dục các bé.

• Kiên nhẫn và kiềm chế: Sự kiên nhẫn là yếu tố quan trọng khi làm việc với trẻ nhỏ, đặc biệt khi đối mặt với tính cách thay đổi và hành động không dự đoán được.

• Tinh thần trách nhiệm: Giáo viên mầm non phải có tinh thần trách nhiệm cao, xem công việc này như một trách nhiệm quan trọng, luôn đặt tình yêu và trách nhiệm vào công việc.

• Sự sáng tạo: Sự sáng tạo giúp giáo viên tạo ra các hoạt động giáo dục thú vị và hấp dẫn cho trẻ, giúp họ phát triển toàn diện.

• Kiến thức và kỹ năng: Giáo viên mầm non cần được đào tạo đầy đủ về chuyên môn, kỹ năng sư phạm và kiến thức về sức khỏe trẻ em. Các kỹ năng giao tiếp cũng rất quan trọng để tạo sự hứng thú cho trẻ nhỏ trong quá trình học tập.

Các phương pháp giáo dục mầm non hiệu quả

Những phương pháp giáo dục mang lại hiệu quả cao, giúp trẻ phát triển toàn diện như:

Phương pháp thực hành

Thực hành là một trong những cách hiệu quả để giáo dục cho trẻ mầm non. Phương pháp này tập trung vào việc học tập thông qua trải nghiệm thực tế và tương tác trực tiếp với môi trường xung quanh:

• Tương tác với các đồ vật: Các hoạt động học tập, vui chơi kết hợp tương tác với các đồ vật, cho trẻ trực tiếp cầm nắm và cảm nhận, sắp xếp đồ vật để các bé tiếp nhận thông tin. Từ đó tạo nhận thức và hình thành kỹ năng cần thiết cho bé dưới sự hướng dẫn cũng như quan sát của giáo viên.

• Trò chơi: Tổ chức cho trẻ em mầm non tham gia nhiều trò chơi đơn giản để kích thích các bé giao tiếp và vận động.

• Luyện tập: Hãy cho các bé luyện tập, hoặc lặp đi lặp lại những câu nói, hành vi, cử chỉ phù hợp tạo sự hứng thú giúp trẻ ghi nhớ nhanh hơn.

Phương pháp minh họa

Phương pháp giáo dục mầm non này kết hợp với dụng cụ hỗ trợ như đồ chơi, tranh ảnh, và hành động mẫu liên quan đến lời nói và cử chỉ. Từ đó giúp các bé có thể quan sát thực tế, luyện sự nhạy cảm các giác quan khi bé thực hiện theo, đáp ứng nhu cầu học hỏi, khám phá thông tin từ bên ngoài.

Phương pháp dùng lời nói

Phương pháp sử dụng lời nói trong giáo dục là một cách quan trọng để truyền đạt kiến thức giúp trẻ phát triển kỹ năng ngôn ngữ và giao tiếp:

• Trò chuyện: Tạo cơ hội cho trẻ tham gia vào các cuộc trò chuyện về các chủ đề khác nhau. Giáo viên có thể đặt câu hỏi, lắng nghe và khuyến khích trẻ thể hiện ý kiến.

• Kể chuyện: Sử dụng câu chuyện để truyền đạt giá trị, kiến thức và khám phá thế giới. Khi kể chuyện, giáo viên có thể sử dụng giọng điệu, biểu cảm để làm cho câu chuyện trở nên thú vị và hấp dẫn.

• Giải thích: Giáo viên có thể sử dụng lời nói để giải thích các khái niệm phức tạp một cách đơn giản và dễ hiểu giúp trẻ hiểu rõ hơn về các vấn đề xung quanh.

• Ca hát: Sử dụng âm nhạc và bài hát để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ, tăng cường kỹ năng ngôn từ. Bài hát có thể giúp trẻ học từ vựng, cấu trúc ngữ pháp và biểu đạt cảm xúc.

• Luyện tập giao tiếp: Khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động giao tiếp như thảo luận nhóm hoặc thể hiện ý kiến cá nhân để bé phát triển kỹ năng nói và lắng nghe.

Phương pháp khích lệ

Khích lệ trong giáo dục trẻ mầm non tập trung vào việc thúc đẩy sự phát triển tích cực của trẻ. Các giáo viên hãy tạo nên môi trường an toàn, khích lệ sự tự tin và sáng tạo, mang lại những cơ hội thành công và động viên trẻ vượt qua thách thức. Phương pháp này còn khuyến khích học hỏi, tạo động lực bằng phản hồi tích cực cho trẻ.

Phương pháp đánh giá

Bạn nên thể hiện những thái độ, ý kiến như đồng tình hay không đồng tình trước những việc làm của bé. Hãy đưa ra những ý kiến nhận xét trong những tình huống cụ thể, khen và chê đúng chỗ không nên quá lạm dụng. Và đặc biệt, giáo viên và cha mẹ không nên áp dụng những hình phạt có thể khiến tâm lý của trẻ bị ảnh hưởng.

Những chính sách đầu tư, phát triển giáo dục mầm non

Mầm non là một phần quan trọng trong hệ thống giáo dục, đó là giai đoạn đầu tiên trong sự phát triển của trẻ. Vì vậy, cần có các chính sách quy định trong việc đầu tư và phát triển mầm non như:

Chính sách đầu tư phát triển mạng lưới trường, lớp giáo dục mầm non

Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất cho giáo dục trẻ là mục tiêu quan trọng. Điều này bao gồm quá trình xây dựng và nâng cấp các trường, lớp học, đảm bảo chuẩn mực đáp ứng tốt về cơ sở vật chất. Khuyến khích đầu tư từ xã hội như các dự án doanh nghiệp hoặc từ thiện để bổ sung nguồn lực cho giáo dục. Đồng thời, quản lý quỹ đất để xây dựng thêm cơ sở giáo dục phù hợp với nhu cầu và chuẩn hóa. Mục tiêu cuối cùng là đảm bảo mọi trẻ em mầm non đều có cơ hội tiếp cận giáo dục tốt nhất.

Chính sách ưu tiên phát triển giáo dục ở nơi có điều kiện thuộc vùng khó khăn

Ưu tiên đầu tư nguồn kinh phí từ Trung ương và địa phương vào việc xây dựng cơ sở giáo dục cho trẻ mầm non công lập ở những xã có điều kiện KT-XH đặc biệt khó khăn. Mục tiêu là đến năm 2025 đảm bảo có đủ phòng học và lớp học theo tiêu chuẩn. Đặc biệt trong những xã vùng biển, hải đảo và các vùng khó khăn, ngân sách nhà nước sẽ hỗ trợ tổ chức nấu ăn cho trẻ.

Hằng năm, cơ sở giáo dục mầm non công lập ở các xã khó khăn phải lập dự toán ngân sách theo quy định và gửi cho cơ quan tài chính xem xét, phê duyệt theo Luật Ngân sách nhà nước. Các cơ sở mầm non sẽ nhận kinh phí hỗ trợ không quá 05 lần/tháng và không quá 9 tháng/năm học.

Chính sách giáo dục trẻ ở địa bàn có khu công nghiệp, nhiều lao động

Chính sách quy định giáo dục tại những khu công nghiệp có nhiều lao động như:

• Đối tượng được hưởng chính sách: Các cơ sở mầm non độc lập tại các khu công nghiệp thuộc dạng dân lập hoặc tư thục, đã được cấp phép thành lập theo quy định, Trường có ít nhất 30% trẻ em là con của công nhân, người lao động làm việc tại khu công nghiệp, được hưởng chính sách này.

• Nội dung chính sách: Chính sách hỗ trợ cung cấp trang thiết bị giáo dục như đồ dùng, đồ chơi và thiết bị dạy học theo danh mục quy định bởi Bộ Giáo dục và Đào tạo. Ngoài ra, chính sách cũng hỗ trợ kinh phí để sửa chữa cơ sở vật chất, đảm bảo phục vụ chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ em. Mức hỗ trợ tối thiểu là 20 triệu đồng cho mỗi cơ sở mầm non độc lập.

• Phương thức thực hiện: Ủy ban nhân dân cấp tỉnh sẽ xây dựng kế hoạch và phương án hỗ trợ dựa trên nội dung chính sách, khả năng ngân sách địa phương. Họ cũng sẽ thực hiện kiểm tra và giám sát việc hỗ trợ cũng như sử dụng kinh phí cho các cơ sở giáo dục của các trường mầm non độc lập. Chương trình này phải được hoàn thành trước ngày 30 tháng 6 hàng năm.

Chính sách khuyến khích đầu tư phát triển

Các nhà đầu tư vào lĩnh vực giáo dục sẽ được hưởng nhiều chính sách ưu đãi theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, họ sẽ được hỗ trợ về quyền sử dụng đất đai, các chính sách thuế, tín dụng và chính sách khuyến khích xã hội hóa. Các nhà đầu tư cũng có cơ hội đầu tư xây dựng trường mầm non thông qua hình thức đối tác công tư, tuân theo quy định của pháp luật về đầu tư.

Xem thêm nội dung liên quan: Ngành giáo dục mầm non | Những thông tin bạn nên biết

Với những thông tin về lĩnh vực giáo dục mầm non được chia sẻ như trên sẽ giúp bạn hiểu rõ về các phương pháp giảng dạy. Hiện nay, giáo dục học mầm non có những quy định cụ thể theo tiêu chuẩn tạo điều kiện. Phụ huynh cần liên kết với giáo viên và nhà trường giúp các bé phát triển tốt nhất.